Grusze azjatyckie
Grusze azjatyckie nazywane też gruszami chińskimi, japońskimi lub wschodnimi są powszechnie uprawiane w Chinach, Japonii i Korei. Wymienianych jest około 1200 odmian tego gatunku, którego owoce stanowią coraz bardziej liczący się towar na rynkach światowych. Owoce są bardzo soczyste, mają charakterystyczny smak, a kształtem przypominają jabłka. W latach osiemdziesiątych ubiegłego wieku grusze azjatyckie zaczęto również uprawiać w Australii, Nowej Zelandii, w niektórych stanach USA, w Kanadzie i Chile. W Europie gatunek ten także stopniowo zyskuje na znaczeniu szczególnie w takich krajach jak Francja, Niemcy, Szwajcaria, Włochy i Węgry.
Rosnące zainteresowanie gruszami azjatyckimi związane jest między innymi z dużą plennością drzew oraz możliwością długiego przechowywania owoców tego egzotycznego gatunku. W chłodni z kontrolowaną atmosferą, zależnie od odmiany gruszki azjatyckie można przechowywać od jednego do sześciu miesięcy. Owoce osiągają dojrzałość konsumpcyjną już na drzewie, a po wyjęciu z chłodni długo zachowują jędrność w obrocie handlowym. Nadają się do spożycia w stanie surowym, jak również do produkcji konfitur, sałatek, galaretek, soków oraz wina. Grusza azjatycka jest gatunkiem obcopylnym, w jednej kwaterze powinny być posadzone przynajmniej dwie odmiany. Drzewka wchodzą w okres owocowania w drugim lub trzecim roku po posadzeniu.
Najbardziej wartościowe odmiany wyhodowano w Japonii, gdzie do początku lat siedemdziesiątych ubiegłego wieku najpopularniejsze były wyróżniające się dużą plennością odmiany: rChojuror1; i rNijisseikir1;, a w kolejnych latach popularność zyskały nowe odmiany, między innymi: rKosuir1; oraz rHosuir1;. W Nowej Zelandii jak również w Kalifornii, gdzie produkcja owoców tego gatunku szybko się zwiększa, jedną z najważniejszych odmian stała się rShinseikir1;, która podobnie jak rKosuir1; i rHosuir1; zaliczana jest do grupy odmian o najsmaczniejszych owocach.
W naszym kraju pierwsze obserwacje i doświadczenia związane z gruszami azjatyckimi prowadzono w latach 1996-2009 w Katedrze Sadownictwa SGGW pod kierunkiem Dr hab. Emiliana Pitery. Oceniano odmiany: rChojuror1;, rHosuir1;, rShinseikir1;, rEr Shi Shinger1;, rHayatamar1;, rKosuir1;, rNijisseikir1; i rEarly Shur1;. Drzewka na gruszy kaukaskiej były posadzone w rozstawie 4 x 2,5 m. Wyniki badań wskazują, że przynajmniej niektóre odmiany grusz azjatyckich mogą być interesujące dla naszych gospodarstw sadowniczych położonych w cieplejszych rejonach i wyspecjalizowanych w produkcji gruszek. W naszych warunkach klimatycznych zdecydowanie bardziej godne polecenia są odmiany wczesne i średnio wczesne gdyż owoce odmian późnych mogą nie dorastać.
Na podstawie dotychczasowych doświadczeń do uprawy w polskich warunkach można polecić szczególnie dwie odmiany japońskie: rShinseikir1; i rChojuror1;. Przy wyborze tych odmian brano pod uwagę termin kwitnienia drzew zmniejszający do minimum możliwość uszkodzeń pąków i kwiatów przez przymrozki oraz warunki cieplne niezbędne do uzyskania dojrzałych, wysokiej jakości owoców. Drzewa wymienionych odmian zakwitały od jednego do czterech dni wcześniej niż odmiany rKonferencjar1;, potwierdziło się przypuszczenie, że ryzyko przemarzania kwiatów odmian: rShinseikir1; i rChojuror1; jest zbliżone do odmiany rKonferencjar1;. Obie japońskie odmiany wyróżniają się ponadto słabym wzrostem, wczesnym i obfitym plonowaniem, a ponadto nie są porażane przez parcha gruszy. Zaobserwowano również, że odmiany: rKonferencjar1;, Shinseikir1; i rChojuror1; dobrze się wzajemnie zapylają. Interesująca okazała się ponadto odmiana chińska rEarly Shur1;, która w doświadczeniach Katedry Sadownictwa SGGW wykazywała najwyższą wytrzymałość na mróz, a jednocześnie jest odmianą charakteryzującą się dużymi i smacznymi owocami. Podkładką polecaną dla gruszy azjatyckiej szczególnie dla odmian japońskich jest grusza kaukaska, drzewa na tej podkładce owocują już w drugim roku po posadzeniu.
Dr hab. Emilian Pitera zwraca uwagę, że grusze azjatyckie nie wymagają intensywnej ochrony przed chorobami. Na korzyść uprawy tego gatunku w Polsce przemawia również fakt, że warunki do porażania przez zarazę ogniową (ciepła i wilgotna wiosna) są w naszym kraju mniej korzystne niż na przykład w Kalifornii. Koszty produkcji owoców powinny być stosunkowo niskie gdyż drzewka wchodzą wcześnie w okres owocowania i są bardzo plenne.
