Odległość przy sadzeniu
Rozstawa drzew i krzewów uzależniona jest od wielu czynników, dlatego trudno jest podać dokładne zalecenia. Zależy przede wszystkim od: gatunku, odmiany, typu podkładki, sposobu prowadzenia koron, terminu zbioru owoców, itp. Jednak odległość między rzędami powinna być jednakowa, gdyż rozstawa ta jednocześnie spełnia funkcję, tzw uliczki roboczej, która umożliwia prowadzenie wszelkich prac pielęgnacyjnych i transportowych.
Terminy sadzenia
Najlepszą porą do sadzenia jest jesień, tj. okres od 15 października do przymrozków, o ile możemy zabezpieczyć drzewko w zimie przed zającami. Nabywanie drzewek we wcześniejszym terminie jest niebezpieczne, gdyż materiał taki, zbyt wcześnie wykopany ze szkółki, tj. będący jeszcze w okresie wegetacji, w czasie zimy jest mało odporny na mróz i choroby grzybowe kory. Choroby te mogą najczęściej wystąpić w wiosennoletnim okresie następnego roku. Dobrym terminem sadzenia jest także wiosna, ale wczesna tj. okres przed ruszeniem wegetacji, gdy materiał jest jeszcze uśpiony. Należy jednak pamiętać, że w przypadku suchej wiosny trzeba go podlewać i to kilka razy. Dla truskawek optymalnym terminem sadzenia jest sierpień (najpóźniej wrzesień) lub wczesna wiosna, najgorszym – październik i listopad – w tych miesiącach należy unikać sadzenia. Dla roślin sprzedawanych w pojemnikach termin sadzenia jest nieistotny, materiał taki można sadzić przez cały okres wegetacji.
Technika sadzenia
Przy sadzeniu wykopujemy takiej wielkości dołek, by korzenie można było w nim luźno rozłożyć. Korzenie zbyt długie lub uszkodzone należy przyciąć sekatorem, nigdy nie zwijać ich w dołku. Na dno dołka możemy dać trochę lepszej ziemi czy przegniłego kompostu, lecz nigdy obornika, który może „spalić” korzenie, szczególnie w czasie suchej wiosny.
Drzewka sadzimy nieco głębiej niż rosły w szkółce (2-3 cm), zwracając uwagę, by miejsce po okulizacji znajdowało się nad powierzchnią ziemi. Krzewy natomiast sadzimy o 3-6 cm głębiej niż rosły wcześniej. Dzięki temu lepiej się przyjmują i utworzą ładniejszy, silniejszy pokrój.
Jak należy sadzić drzewko? Jakie błędy najczęściej popełniają amatorzy przy sadzeniu drzewek i krzewów owocowych?
- Zakupione we właściwie prowadzonym punkcie sprzedaży drzewka lub krzewy to materiał żywy, mimo że pozbawiony liści. W związku z tym należy chronić przed przesuszeniem ich system korzeniowy, gdyż przesuszanie opóźnia przyjęcie się drzewka, a w najgorszym wypadku powoduje jego uschnięcie. Korzenie możemy zabezpieczyć, owijając je wilgotną szmatą i folią.
- Podczas sadzenia drzewek niedopuszczalne jest, aby na dole dołka, w którym umieszczamy system korzeniowy, kłaść obornik lub nawóz mineralny z azotem. Nie wolno także zasypywać korzeni ziemią wymieszaną z nawozem mineralnym azotowym czy wapnem nawozowym.
- System korzeniowy drzewka powinien być luźno rozłożony w dołku. Możemy to osiągnąć usypując na dnie kopczyk – ułatwia to rozłożenie systemu korzeniowego podczas zasypywania ziemią.
- Zasypujemy dołek z umieszczonym w nim systemem korzeniowym – sukcesywnie go udeptując, zwracając uwagę, by obuwiem nie uszkodzić korzeni. Pamiętajmy, aby dobrze ugnieść (udeptać) ziemię w dołku. Możemy to sprawdzić przy pomocy kciuka i palca wskazującego: jeśli drzewko nie wychodzi z dołka, oznacza to, że jest dobrze posadzone.
- Jeśli drzewko sadzimy jesienią, należy po posadzeniu usypać kopczyk wokół szyjki korzeniowej pnia na 10-20 cm. Kopczyk chroni przed przemrożeniem uszkodzony przy wykopywaniu drzewka ze szkółki system korzeniowy, zwłaszcza podczas mroźnej i bezśnieżnej zimy.
- Wiosną, gdy ziemia rozmarznie, kopczyk rozsypujemy. Następnie można rozłożyć 3-4 widły obornika wokół szyjki korzeniowej drzewka. Obornik przykrywamy ziemią, gdyż dzięki niemu jest ona wiosną i latem ciągle wilgotna, a to ma pozytywny wpływ na przyjęcie się oraz wzrost i rozwój drzewka w pierwszym okresie po posadzeniu.
- Przy sadzeniu drzewek wczesną wiosną pamiętajmy o dwu- lub trzy krotnym podlewaniu drzewka po posadzeniu w odstępach tygodniowych, dając 5-10 litrów wody na jedno drzewko. Ułatwiamy w ten sposób przyjęcie się drzewka oraz jego późniejszy wzrost i rozwój. Zwyczaj lania wody do dołka przed zasypaniem nie jest dobry, bo uniemożliwia dokładne udeptanie ziemi.
Pamiętajmy: podlewamy rośliny po posadzeniu, a nie w trakcie sadzenia!
Cięcie po posadzenniu
Każde wysadzone jesienią drzewko czy krzew na wiosnę wymaga cięcia. Choć zabieg ten wzbudza ze strony nabywców opór, jest niezbędny, gdyż roślina po takim cięciu lepiej się przyjmuje, tworząc ładną i silną koronę. Celem cięcia jest przywrócenie równowagi pomiędzy systemem korzeniowym, mocno przyciętym przy wykopywaniu drzewek w szkółce, a częścią nadziemną.
Cięcie krzewów jagodowych jest bardzo proste, gdyż przycinamy je na 3-4 oczka od ziemi. Malinę przycinamy przy samej ziemi.
Cięcie nierozgałęzionych drzewek również nie jest trudne, gdyż wystarczy tylko skrócić okulant na wysokości 80-100 cm nad ziemią. Inaczej postępujemy z drzewkami rozgałęzionymi. Jeżeli zakupiliśmy drzewka z koronkami, należy w pierwszej kolejności, ze względów praktycznych, wyprowadzić pień na wysokość 60-80 cm od ziemi, usuwając do tej wysokości wszystkie pędy boczne. Obecnie często taki materiał jest już przygotowany w szkółkach. Następnie skracamy najniższe pędy boczne o pół długości, później idąc w górę o 2/3 długości, tak by jako rezultat tego zróżnicowanego cięcia powstał choinkowaty pokrój drzewa, mający 4-6 pędów bocznych. Pozostałe pędy powyżej liczny tej usuwamy całkowicie.
W pierwszej kolejności należy usunąć pędy słabe, niewyrośnięte, następie pędy rosnące zbyt blisko siebie bądź wyrastające pod ostrym kątem czy konkurujące z przewodnikiem. Na końcu przeprowadzamy cięcie przewodnika, którego skracamy do wysokości 40-50 cm od najwyższego pozostawionego pędu bocznego. Cięcie całkowite przeprowadzamy na obrączkę, nie zostawiając żadnego czopu, a skracanie pędów wykonujemy na 2-3 mm nad oczkiem zewnętrznym, zostawiając powierzchnię prostopadłą do pędu.
W kolejnych latach dokonujemy tylko nieznacznego cięcia modyfikującego koronę. Pamiętajmy o tym, że każde dodatkowe cięcie jest niepotrzebne i opóźnia owocowanie. Cięcie często zastępujemy przyginaniem pędów bocznych do poziomu za pomocą sznurków, klamerek lub obciążników. Pędy tak prowadzone nie tylko wcześniej zawiązują pąki kwiatowe i zaowocują, ale stworzą szkielet mocnej korony, odpornej na silne wiatry, a także nie będą rozłamywać się na wskutek obfitego plonowania.
Do formowania koron z powodzeniem można użyć drewnianych spinaczy do bielizny, zakładając je nad wyrastającym pędem bocznym, tworzącym szkielet korony.
Pielęgnacja po posadzeniu
Wykopanie drzewka czy krzewu jest swego rodzaju szokiem dla rośliny związanym z przyjęciem korzeni i pędów oraz niewątpliwie ze mianą dobrego stanowiska, jakim była szkółka. Należy stworzyć im optymalne warunki rozwoju.
Konieczne zatem jest utrzymanie czarnego ugoru, tzn systematycznie mechanicznie niszczenie wyrastających i kiełkujących wokół drzewek chwastów w promieniu metra, a przy krzewach wzdłuż rzędów. Przy większych nasadzeniach z powodzeniem stosować można herbicydy, które uniemożliwiają kiełkowanie i wzrost chwastów. Przed sadzeniem należy odpowiednio przygotować glebę, dając na całą powierzchnię nawozy organiczne, uzupełniając je dodatkowo nawozami mineralnymi, fosforowo-potasowymi i wapnem i wapnem.
W pierwszym okresie po posadzeniu nie należy zasilać rośliny nawozami rośliny nawozami mineralnymi azotowymi i podlewać gnojówką, aż do czasu , kiedy roślina przyjmie się i da minimum 15 cm przyrosty, a takie osiąga najwcześniej w czerwcu. Wówczas dajemy pierwszą niedużą dawkę nawozów azotowych, a jeśli miesiąc ten jest obfity w opady, dawkę tę można powtórzyć pod koniec miesiąca.
Powyższe zalecenia nie dotyczą borówki wysokiej i żurawiny, a więc roślin wymagających gleb kwaśnych, lekkich, ciepłych, próchniczych i wilgotnych. Pod każdy krzew borówki należy wykopać dołek o głębokości ok. 40 cm i średnicy 80-100 cm. Do dołka wsypać kwaśny torf i wymieszać go z glebą w stosunku 1:1. Pamiętajmy również, że trociny i kora drzew iglastych także zakwaszają glebę i są dobrym siedliskiem dla tych roślin. Borówka jest rośliną wieloletnią i wymaga odpowiedniej pielęgnacji. Każdego roku należy przeprowadzić cięcie. W pierwszych 4 latach wykonujemy cięcie sanitarne, które polega na usuwaniu pędów chorych i słabych. Natomiast po 5 roku, oprócz cięcia sanitarnego, wycinamy pędy zagęszczające się wzajemnie, stare bez przyrostów jednorocznych. Najlepszym terminem do przeprowadzenia cięcia jest okresem przed ruszeniem wegetacji, czyli wczesna wiosna (luty, marzec).
Do podlewania najlepsza jest deszczówka, która nie zmienia kwaśnego odczynu podłoża.
